Σαν σήμερα, 19 Φεβρουαρίου, πριν 54 χρόνια, ο ιατρός Γεώργιος Παπανικολάου, εφευρέτης του Test-Pap, φεύγει από τη ζωή, αλλά το όνομά του γίνεται αθάνατο, αφού “χάρισε ζωή στις γυναίκες όλου του κόσμου”, όπως αναφέρει αναμνηστική πλάκα στο Ερευνητικό Καρκινολογικό Ινστιτούτο «Γ. Παπανικολάου» στο Μαϊάμι της Φλόριντας.
Ο Γεώργιος Παπανικολάου ήταν διάσημος Έλληνας ιατρός, βιολόγος και ερευνητής. Υπήρξε πρωτοπόρος στον πρώιμο εντοπισμό του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και γνωστός για την μέθοδο ανίχνευσης Τεστ Παπ.
Σήμερα το τεστ Παπανικολάου (Τεστ-Παπ) χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, επί της προκαρκινικής δυσπλασίας και άλλων κυτταρολογικών ασθενειών του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Σύμφωνα με στατιστικές, μειώθηκαν κατά 70%, μετά την εφαρμογή του τεστ Παπανικολάου, τα κρούσματα θανάτου λόγω καρκίνου της μήτρας.
Γεννήθηκε στις 13 Μαΐου 1883 στην Κύμη Ευβοίας. όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Σε ηλικία 15 ετών εισήλθε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έλαβε το πτυχίο του σε ηλικία μόλις 21 ετών. Στη συνέχει πήγε στο Μόναχο, συνέχισε εκεί τις σπουδές του. Παράλληλα ξεκίνησε τις ερευνητικές του εργασίες και το 1910 ανακηρύχθηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου. Το 1913 πήγε στη Νέα Υόρκη και εργάστηκε ως βοηθός στον κλάδο της Ανατομίας στο Πανεπιστήμιο Κορνελ.
Το 1923 άρχισε να εφαρμόζει τη μέθοδό του σε γυναίκες, προς μελέτη των φυσιολογικών γεννητικών λειτουργιών και για διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η πρώτη του ανακοίνωση για την χρησιμοποίησης της κυτταρολογικής μεθόδου προς διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, το 1928, έγινε δεκτή με πολύ σκεπτικισμό από την επιστημονική κοινότητα.
Το 1943 εξέδωσε ειδική μονογραφία με τίτλο «Διάγνωσις του καρκίνου της μήτρας μέσω των κολπικών επιχρισμάτων» που προξένησε παγκόσμιο ιατρικό ενδιαφέρον και προκάλεσε την άμεση δοκιμαστική χρησιμοποίηση της μεθόδου σε πολλά νοσοκομεία. Το 1944 έγινε η πρώτη εφαρμογή επί του ουροποιητικού συστήματος και στη συνέχεια επί του πεπτικού και άλλων συστημάτων του οργανισμού.
Προτάθηκε 2 φορές για το Βραβείο Νόμπελ το 1953 και το 1960, αλλά και τις δύο φορές η Bασιλική Aκαδημία της Στοκχόλμης αρνήθηκε την κορυφαία επιβράβευση στον άνθρωπο που έκανε ρουτίνα τη διάγνωση για τον καρκίνο του τραχήλου. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που δεν βραβεύτηκε. Η επίσημη εκδοχή έλεγε ότι η επιτροπή προτίμησε να βραβεύσει γιατρούς που είχαν βρει θεραπείες και όχι τον Γεώργιο Παπανικολάου, που είχε ασχοληθεί με την πρόληψη του καρκίνου. Πιθανότατα η επιτροπή ήταν επιφυλακτική γιατί το έργο του ήταν εξαιρετικά πρωτοποριακό για τα δεδομένα της εποχής. Ίσως επίσης η επιτροπή δεν πίστεψε πόσο μεγάλο ήταν το επίτευγμα του Παπανικολάου, το οποίο δεν εφαρμόσθηκε σε μία μέρα, αλλά έγινε σταδιακά κομμάτι της ιατρικής πρακτικής.
Το 1949 η Ιατρική Σχολή Αθηνών του απένειμε τον τίτλο του επίτιμου Διδάκτορα. Τον Νοέμβριο του 1957 η Ακαδημία Αθηνών τον ανακήρυξε επίτιμο μέλος της, ο πρώτος στον οποίο απονεμήθηκε η ανώτατη αυτή τιμητική διάκριση.
Ο Γεώργιος Παπανικολάου είχε πλούσιο, εκτενές και πρωτότυπο συγγραφικό έργο που αποτελείται από 158 άρθρα και 5 συγγράμματα. Τα συγκεκριμένα συγγράμματα και ιδιαίτερα ο περίφημος "Άτλας Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας" αποτέλεσαν σταθμό στην παγκόσμια ιατρική επιστήμη.
Απεβίωσε στις 19 Φεβρουαρίου 1962, σε ηλικία 79 ετών, από καρδιακή προσβολή, με το θάνατό του να αποτελεί τεράστια απώλεια για την ιατρική επιστήμη. Μετά το θάνατό του, του απονεμήθηκε και το Βραβείο του ΟΗΕ. Προς τιμή του έχουν δημιουργηθεί προτομές του σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, την γενέτειρά του Κύμη Ευβοίας και σε άλλες πόλεις της Ελλάδος. Έχει δοθεί το όνομά του στα νοσοκομεία Κύμης, "Παπανικολάου" Θεσσαλονίκης και στο Καρκινολογικό Ινστιτούτο του Μαϊάμι.